Tip: Groot-Genoegen 2023: zet zaterdag 10 juni 2023 nu al in de agenda, afspraak aan café Het Groot Genoegen in Dilbeek. Lees er alles over op de pagina van het Groot Genoegen.
Tip: Braderie 2023: zet zaterdag 17 en zondag 18 juni 2023 nu al in de agenda, afspraak aan café Palace, Stationsstraat Liedekerke. Lees er alles over op de pagina van de Braderie.
DE MAAND VAN MATS VANDROOGENBROECK
Jennifer Jennings? Moeke!
Donderdag 8 juni om 05:00
Aan je grootmoeder denken, fan van Louis Neefs, en dan net op dat moment iemand ‘Jennifer Jennings’ horen zingen? Synchroniciteit!
Mats Vandroogenbroeck
Een tijd geleden was ik aan het bedenken waar dit stukje over zou kunnen gaan, en net toen ik dacht: ‘een ode aan mijn dode oma lijkt me wel iets’, begon iemand een liedje te zingen van Louis Neefs. Ik schrok, want Neefs was mijn grootmoeders onbetwiste lievelingszanger. Aangezien de kans dat mijn vrienden ‘Jennifer Jennings’ zingen op het moment dat ik aan moeke denk, statistisch eerder klein is, wist ik: de sterren staan gunstig.
De Zwitserse psychiater C. G. Jung heeft een wetenschappelijke term verzonnen voor dat vreemde fenomeen: ‘synchroniciteit’. Het synchroniciteitsbeginsel stelt dat er naast een louter ‘oorzakelijk verband’, ook sprake kan zijn van een ‘betekenisvolle coïncidentie’ tussen twee gebeurtenissen. Wat Jung bedoelt, is dat een samenloop van omstandigheden zó eigenaardig kan zijn dat we hem ervaren als ‘meer dan toevallig’. Een klassiek voorbeeld: iemand neuriet een liedje dat je al jaren niet meer hebt gehoord, en even later speelt het op de radio. De ervaring van synchroniciteit gaat vaak gepaard met een rilling; het gevoel dat de kosmos je iets wil vertellen. Het gevoel dat een onzichtbare hand zich even moeit.
Terwijl ik zit te graven naar Jungs boek, stoot ik op moekes doodsprentje. Mijn kamer is in zekere zin een palimpsest van mijn leven. Overal liggen kleine hoopjes oude kranten en vuile kleren, vergeten foto’s en administratieve aanmaningen. Wie de bergjes doorspit, botst op een stratigrafische opeenstapeling van verschillende tijdlagen; een kous van mijn ex, een verbleekte kinderfoto tussen een boek dat ik al jaren kwijt ben, en nog iets dieper een verdrongen dagboekfragment. Die toevallige accumulatie van de dingen geeft de illusie van tijd. Of meer nog: het gevoel van het onvermijdelijke verstrijken ervan.
Heel anders was het huishouden van mijn grootmoeder. Van synchronistische slordigheid was er hoegenaamd geen sprake. Moekes huis was een tijdcapsule waar niets werd overgelaten aan het toeval. Het eten werd stipt om 12 en 18 uur geserveerd, en om 21 uur kwamen de automatische rolluiken naar beneden. Je vond er enkel de krant van vandaag, en de uitgelezen boeken werden meteen teruggebracht naar de kringloopwinkel. Goed, de meubels kwamen wel uit een andere tijd, maar die werden nooit veranderd van plaats. Moekes huis was een ijskristal, een onveranderlijk spiegelpaleis. De tijd stond er stil.
Des te harder was het schrikken toen ze plots leukemie kreeg. Terwijl moeke onder haar veilige stolp leefde, hadden haar bloedcellen zich stiekem tegen haar gekeerd. Het verloop van de ziekte werd evenmin aan de grillen van het lot overgelaten. Binnen de twee maanden waren de papieren getekend, en na drie maanden was het precieze moment vastgelegd waarop ze zou sterven: een woensdagavond, om 21 uur stipt. Ze zat in de leren fauteuil waar ze altijd had gezeten. Er werd gegeten om 12 uur, en om 18 uur werd het avondeten opgediend. De dokter was nerveus en vroeg ons om buiten te wachten. Daar stonden we allemaal achter het raam bijeen gepakt om toch, in het geniep, haar laatste moment mee te maken. Na de injectie zagen we eerst haar ademhaling vertragen. En dan, klokslag 21 uur, op het moment dat ze voor altijd de ogen sluit, komen ook de rolluiken naar beneden.
Ik heb haar laatste zucht nét niet kunnen zien. Volgens mij had ze het altijd al zo gepland.
De donkere nacht van de ziel
Vandaag om 05:00
In Gent gaan de straatlampen uit na middernacht. Een voorbode van de apocalyptische achteruitgang, denkt Mats Vandroogenbroeck.
Mats Vandroogenbroeck
Alle lantaarns springen uit, en ik ben bang dat mijn wiel in een tramspoor terechtkomt. Mijn lief, die naast me fietst, fluistert zacht dat haar vriendinnen na het vallen van de avond angstiger zijn om nog uit te gaan. Iets verderop vraagt een koppel zich af of het misschien een algemene stroompanne is.
In Gent wordt sinds kort alle straatverlichting gedoofd na middernacht. In een stad waar (zelfs met de straatlichten aan) één op vijf bewoners aangeeft ‘bang te zijn om buiten te komen na het donker’, moet voor velen een lang vervlogen angstgevoel opnieuw opborrelen. Net zoals in al die eeuwen voor de opkomst van de gasverlichting, wordt de nacht weer synoniem voor misdaad en gevaar, voor boze dromen en kwaadaardige demonen die zowel de onverlichte straten als het rijk van de slaap onveilig maken. De plotse duisternis overvalt ook mij met al haar verstikkende macht. Als een deken van zwarte sneeuw vult ze elke onregelmatigheid; elke borduur, elke nis, elk putje in de straat.
Deze donkerslag is een nawee van ‘verre’ rampen. Van de pandemie en de energiecrisis. Van de oorlog in Oekraïne en de ecologische catastrofe. Ik kan me niet ontdoen van de gedachte dat deze plotse duisternis ons terugwerpt in de tijd; dat ze een voorbode is van apocalyptische achteruitgang. Al jaren bekruipt me de sluimerende angst dat de wereld stilaan wordt opgeslokt door een donkere maalstroom, en dat die zwarte spiraal een steeds grotere schaduw werpt over ons innerlijk licht. Als kind van hardwerkende middenklassers ben ik nochtans volgepompt met verlichtingsidealisme. De toekomst was altijd ‘beter’, ‘lichter’, net minder duister. Nu vraagt zelfs mijn moeder zich af of mijn generatie zich nog wel moet voortplanten.
Ik heb lang gedacht dat de zwaarmoedigheid van mijn leeftijdgenoten deel was van een puberale overgangsfase richting volwassenheid. Vele oude mystici en moderne ontwikkelingspsychologen hebben geschreven over die ‘donkere nacht van de ziel’: een schemerig dal waar iedereen door moet (of toch diegenen die aan oprechte introspectie doen). Nu blijkt deze uitdijende donkerte een structureel probleem. Hoeveel van mijn vrienden zijn de afgelopen jaren opgezogen door dat zwarte gat? Zijn depressief en opgebrand, of balanceren heel de tijd aan de rand van die hopeloze afgrond?
‘The future is dark, which is the best thing the future can be, I think.’ Toen Virginia Woolf die woorden meer dan een eeuw geleden in haar dagboek kribbelde, was ze herstellende van een zelfmoordpoging. De gruwelen van de Eerste Wereldoorlog wierpen eindelijk hun schaduw over de wereld, en smoorden het optimisme waarmee de wereldbrand aangestoken was. De toekomst die Woolf beschrijft, is nochtans niet zonder hoop. Integendeel, haar verklaring is net een ode aan de moed die standhoudt in donkere tijden. Hoop als ‘een omarming van de essentiële ondoorgrondelijkheid van de wereld’, om het met de woorden van Rebecca Solnit te zeggen. Hoop als een viering van het ‘niet-weten’.
Ik loop over straat wanneer de oranje gloed van de natriumlampen weer wordt ingeruild voor de ondoordringbare duisternis van de nacht. Ik schrik, tot mijn ogen wennen aan het donker. Een gevoel van rust daalt over mij neer. Niemand kan mij hier zien. Ik voel me vreemd geborgen, en heb alle tijd om naar al die nieuwe en onbekende vormen te staren. Mijn angst maakt plaats voor een korte vonk van energie, en heel even kriebelen de mogelijkheden die enkel lijken te gedijen aan de schaduwkant.
Mats Vandroogenbroeck is acteur, theatermaker en schrijver, met een opleiding geschiedenis en drama. Zijn fascinatie voor het ‘magische’ en het occulte is een rode draad doorheen zijn theaterwerk.
Nieuwe productie: De Duivels
De Standaard - woensdag 27 juli 2022
PORTRET MATS VANDROOGENBROECK · SCHRIJVER EN ACTEUR
‘Theater en tovenarij zijn altijd nauw verbonden geweest’
Duivels, heksen en alchemie. Schrijver en acteur Mats Vandroogenbroeck (28), straks te zien in drie voorstellingen op Theater aan Zee, maakt van het theater opnieuw een plek voor magie en mystiek. ‘We moeten het niet-weten opnieuw durven te omarmen.’
Charlotte De Somviele
Woensdag 27 juli 2022 om 3.25 uur
Net als de meeste van zijn generatiegenoten is Mats Vandroogenbroeck een kunstenaar met veel petjes op. Acteur, toneelschrijver, essayist, redacteur bij cultuurtijdschrift Rekto:Verso, lid van het vijftigkoppige supercollectief Zuidpark (bekend van hun tomatenactie tegen Jan Jambon op de Ultimas) … Op zijn 28ste houdt Vandroogenbroeck al die balletjes moeiteloos in de lucht en dat mag hij bewijzen op Theater aan Zee.
Must-see is het prettig gestoorde Bambiraptor (8+), een pareltje van een jeugdvoorstelling (zie onderaan). Daarnaast speelt hij in het luik voor jonge makers mee in Martha Balthazars Boerenpsalm en Guilty of love van Sophia Bauer en Marie Schraepen. ‘Het is heel leuk om aan masterproeven mee te werken,’ vertelt Vandroogenbroeck. ‘Eenmaal afgestudeerd word je al snel een verbeeldingsfabriek die constant moet produceren. In de veilige context van een school kun je werk maken waarbij er echt nog iets op het spel staat.’
Horrorgeschiedenis
Het had niet veel gescheeld of Vandroogenbroeck was een ander pad ingeslagen. Op zijn achttiende ging hij eerst geschiedenis studeren voor hij zich impulsief inschreef voor de dramaopleiding aan het Kask. ‘In mijn jeugd heb ik altijd amateurtoneel gedaan, die creativiteit miste ik aan de universiteit.’ Tot zijn verbazing raakte hij door de auditie. ‘Ik had geen flauw idee wat te verwachten. Mijn referenties waren musical, Harry Potter en In de gloria. Ik dacht dat ik zou leren hoe ik een goeie sketch moest maken, viel dat even tegen (lacht).’
‘Als kind ben ik lang in therapie geweest voor angststoornissen nadat ik een horrorfilm had gezien’
Aan de UGent specialiseerde Vandroogenbroeck zich in middeleeuwse toverkunst en occultisme. Die fascinatie is nog steeds het kloppend hart van zijn werk bij Krapp, het gezelschap dat hij oprichtte samen met Nona Demey Gallagher en Timo Sterckx. Zo speelt Weird tales (2021) zich af tijdens een onderonsje tussen Lord Byron, zijn lijfarts John Polidori en Percy en Mary ‘Frankenstein’ Shelley. In Byrons beruchte villa Diodati maken ze een hallucinante trip door de krochten van de horrorgeschiedenis.
Voor De duivels, hun eerste grotezaalproductie die volgend jaar in première gaat bij KVS, inspireert Krapp zich dan weer op één van de beroemdste tovenaarsprocessen uit de Europese geschiedenis. In 1641 was een nonnenklooster in het Franse stadje Loudun in de ban van een collectieve hysterie. Waren deze vrouwen echt bezeten door de duivel of wilden ze protesteren tegen hun onderdrukking zonder op de brandstapel te belanden?
‘Het onderscheid tussen rationeel en irrationeel heb ik altijd onwerkzaam gevonden’, zegt Vandroogenbroeck. ‘Daarom trekken de middeleeuwen me zo aan, toen waren wetenschap en magie nog één. Als je die tijd wil begrijpen, moet je een verbeeldingssprong maken en die suspension of disbelief is ook de essentie van kunst. Theater en tovenarij zijn altijd nauw met elkaar verbonden geweest. In de tijd van Shakespeare mochten acteurs niet in gewijde grond begraven worden, omdat ze het publiek met hun duivelse leugens manipuleerden.’
Mats Vandroogenbroeck: ‘Mensen hebben weer interesse in astrologie en hekserij.’ Fred Debrock
De personages in Krapps absurd-filosofische droomwerelden hebben dan ook meestal een stevige hoek af. In het futuristische Through the looking-glass (and what we found there) (2019), ‘een whodunit zonder smoking gun’, lopen drie vreemde creaturen verloren in complottheorieën, paranoïde wanen en postmoderne vertwijfeling. De tekst is meesterlijk gecomponeerd volgens de associatieve logica van de internetcultuur waar Vandroogenbroeck onvermijdelijk ook een kind van is. ‘Je voelt dat er vandaag een soort occulte revival is: mensen hebben weer interesse in astrologie en hekserij. Ze verlangen naar een hertovering van de wereld. Dat is niet zo vreemd. We worden overspoeld door een tsunami van informatie. Tegelijk hebben we steeds minder het gevoel dat we begrijpen wat er rondom ons gebeurt. We moeten het niet-weten opnieuw durven te omarmen.’
Filosofistikeren
Dat niet-weten tast bij Vandroogenbroeck ook radicaal de fundamenten van de taal aan. Zo ontpopte hij zich tot een van de boeiendste toneelauteurs van zijn generatie. Een voorsmaakje uit Through the looking-glass: ‘Bastardo 1, 2 en 3 bevinden zich boemplots in een wel zeer pékulaire living. Als in een rêverie kunnen ze zich ni remembreren ni hoe ze daar verschijnseld zijn. Hoe meer ze filosofistikeren, hoe meer ze in achtjes draaien.’
‘Voor die voorstelling hebben we met Krapp lange lijsten met neologismen gemaakt’, zegt Vandroogenbroeck. ‘Zo’n nieuwe, verbasterde taal is de perfecte manier om hoge en lage cultuur te vermengen. Nog niet lang geleden was er in het theater een groot dedain tegenover internettaal, nu is het betekenisvol om trashy te zijn. Onze naam lijkt niet toevallig op crap (lacht).’
Ook Bambiraptor, een samenwerking met Jonas Baeke, zit vol prachtige woordbeelden. Het stuk gaat over de ongewone vriendschap tussen twee outsiders, een arbeider bij Bol.com en een meisje dat vastloopt in haar eigen hersenspinsels. Allebei ontdekken ze kunst als vluchtroute. Naar inspiratie hoefde Vandroogenbroeck niet ver te zoeken. ‘Als kind ben ik lang in therapie geweest voor angststoornissen nadat ik een horrorfilm had gezien. Fantasie en realiteit van elkaar scheiden, vond ik moeilijk. Ik voelde me ook erg schuldig over bepaalde gedachten. Dankzij mijn moeder heb ik geleerd dat ik in mijn hoofd boven alles vrij mocht zijn.’
Bambiraptor speelt op 2/8, Boerenpsalm van 4-6/8 en Guilty of love van 29/7-2/8, allemaal op Theater aan Zee in Oostende.
De voorstellingen zijn uitverkocht, maar er is een wachtlijst op de dag zelf.
Volgens DE MORGEN staat de nieuwe productie van Mats in de top 10 van beste voorstellingen.
Ewoud Ceulemans
BAMBIRAPTOR (KOPERGIETERY)
Een bushalte, een kind van 13 jaar en een man van 33. Bambiraptor (8+) van theatermakers Jonas Baeke en Mats Vandroogenbroeck geeft prachtig vorm aan de ontmoeting van twee mensen die ernaar verlangen vrij te zijn – al was het maar in hun hoofd. Het decor bestaat uit een rollende band waarop de gekste voorwerpen langskomen: een groene gieter, een beeldje van een hond, een schilderij. Het staat voor de manier waarop de geest van het kind werkt – associatief, ongeremd, mateloos: “Ik lijk totaal wasco. (…) Telkens als ik één ding apart probeer te denken komt alles mee.” Maar hoe buiten de lijntjes kleuren in een wereld die alleen maar hokjes verdraagt? De strijd van dit ongewone duo om zichzelf te mogen zijn, krijgt vorm in een komisch sprookje met een gevoelige, sprankelende taal en de gelaagde visuele verbeelding.
De duivels
Wat? Krapp, het gezelschap rond Mats Vandroogenbroeck, Nona Demey Gallagher en Timo Sterckx, laat zich inspireren door één van de meest beruchte heksenprocessen uit de geschiedenis. In deze theatrale rechtszaak wordt het publiek de volksjury. En oh ja, er zijn ook zeventien zotte nonnen.
Ga kijken want via de teletijdmachine van Krapp beland je altijd in een fascinerende vroegmoderne wereld waarin theater, wetenschap, magie en occultisme nog door elkaar open. Ze werden ook niet voor niets bekroond voor hun originele theaterteksten.
Waar en wanneer? 27/4-5/5 in KVS (Brussel), 10-12/5 in Campo (Gent)
Mats Vandroogenbroeck is een groot opkomend talent in Vlaanderen. Op Allemaal Warm zal hij de rol vervullen van koning Richarken, een erg gewaardeerd kindertoneel in Vlaanderen. Mats won al meerdere prijzen op TAZ = Theater aan Zee. Je moet hem echt vroeg of laat eens bezig zien, een meerwaarde!
YOUTUBE
31 december 2022
Ons youtube-kanaal is een groot succes, al meer dan 16.000 weergaven van één van de filmpjes die we erop gezet hebben werden bekeken. Voornamelijk filmpjes van de artiesten die opgetreden hebben op allemaal warm maar ook vele korte filmpjes van Midlive & Gunther Verspecht. Ga vlug eens kijken of er niets voor jou tussen staat... Youtube
